Mistrz Pityński

Ostatnio pojawił się na rynku album poświęcony twórczości mieszkającego w Nowy Jorku rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego. Wydany elegancko przez sławne z publikacji o sztuce wydawnictwo Bosz. Album pt. Andrzej Pityński. Rzeźba wydany w dwóch wersjach językowych polskiej i angielskiej można spokojnie nazwać polsko-amerykańskim. Dla dorobku takiego artysty jak Pityński to bardzo ważne wszak tworzy w Ameryce a jest z całej duszy i serca Polakiem.

Pityński mieszka i pracuje z daleka od ludzi i ruchliwych amerykańskich autostrad. Ma pracownię w podyplomowym studium dla rzeźbiarzy z całego świata Johnson Atelier w Mercerville, gdzie jest także profesorem. Tworzy gigantyczne rzeźby monumentalne o których inni mogą tylko śnić. Pełen agresji i miłości, znawca koni, koneser polskich militariów. Jednym słowem mistrz Pityński we własnej osobie. Album zatytułowany -Andrzej Pityński Rzeźba- to pierwsza publikacja pokazująca całokształt twórczości tego artysty na rynku polskim i amerykańskim.
Pityński mieszka w USA od października 1974 roku. Ukończył legendarną już Akademię Sztuk Pięknych w pracowni prof. Jerzego Bandury w Krakowie. Pityński to rzeźbiarz "polski". Zawsze występuje jako rzeźbiarz polski, blisko 100% jego twórczości to tematy polskie mimo tego iż od lat jest naturalizowanym Amerykaninem. Urodził się w rodzinie flisaków w miasteczku Ulanów w 1947 roku.  Wpojona od dziecka miłość do koni widoczna jest w bardzo wielu rzeźbach Pityńskiego gdzie koń jest traktowany ze szczególnym pietyzmem. Swoje artystyczne życie Pityński poświęcił tworzeniu pomników polskiej historii głównie w USA.

Rządny wiedzy, przygody i sławy artysty w rok po przyjeździe do Nowego Jorku Pityński wstąpił do nowojorskiej Art Students League do klasy prof. Nathaniela Kaza. Po sześciomiesięcznej nauce Nathaniel Kaz skierował Pityńskiego do Sculpture House na Manhattanie. Szanując niezwykłą pracowitość i talent swojego studenta zarekomendował go do klasy prof. Aleksandra Ettle. Pityński wspomina to "tam zaczęły się dla mnie prawdziwe studia amerykańskiej rzeźby". Po czym Pityński trafia do Johnson Atelier w New Jersey gdzie mieszka i pracuje do dzisiaj. Jest to największe na świecie 2 letnie studium podyplomowe dla rzeźbiarzy. Poza swoją pracownią na terenie atelier Pityński prowadzi tam trzy wydziały: modelowania (Modeling), powiększania (Enlarging) i przygotowania form (Mold Making). W pracowniach tych pracuje ze studentami z całego świata. Sam wyspecjalizował się w tworzeniu rzeźb monumentalnych, których ma na swoim koncie kilkanaście. Pityński jest artystą, który "walczy" swoją sztuką o sprawy Polski i jej historycznej pozycji w świecie Polski wolnej i niepodległej od narzuconego systemu komunistycznego i jego służb. 

W dużym skrócie tak wyglądała droga Pityńskiego do Johnson Atelier gdzie do dziś tworzy, uczy innych i mieszka. Trzy lata po rozpoczęciu pracy dla Johnson Atelier Pityński zrealizował swoją pierwszą monumentalną rzeźbę. Pomnik zatytułowany "Partyzanci" (1979) (Partisans #1) jest poświęcony wszystkim anonimowym osobom, które oddały swoje życie walcząc o wolność. Pityński miał na myśli głównie tych, którzy oddali swoje życie w walce z "najsprawiedliwszym i najrówniejszym z systemów" czyli komunizmem.  Monument  wykonany z aluminium (30’x20’x15’) stanął w Bostonie. Po wielu latach w 1999 roku Pityński z niewielkimi zmianami wyrzeźbił ten sam monument dla programu "Grounds for Sculpture" w stanie New Jersey. Na sąsiadującym z Johnson Atelier "Grounds for Sculpture" Pityński ma także inny monument swojego dłuta "Sarmatian - Spirit of Freedom" (2001). Rzeźba ta to husarz siedzący na koniu z wielką 70 stopową kopią, na której powiewa biało-czerwony proporzec. Skrzydła gigantycznego husarza sięgają wysokości 46 stóp, jest to jeden z największych konnych pomników na świecie. W dorobku Pityńskiego monumentalnych rzeźb pomnikowych jest więcej: "Mściciel" na cmentarzu w polskiej Częstochowie (1988), "Katyń-1940/Syberia-1939" (1988-91), "Armia Błękitna" (1998), Partyzanci II (1999), "Płomień Wolności - Katyń" (2000). 

Oprócz tego Pityński ma w swoim artystycznym dorobku dziesiątki mniejszych projektów. W tym pomniki sławnych polaków: Ignacego Paderewskiego (1973), księdza Jerzego Popiełuszki (1987), dla Public Library w Bayonne Marii Curie-Skłodowskiej (1987), dwa popiersia Papieża Jana Pawła II, jedno w Polsce w Ulanowie drugie na Manhattanie w Nowym Jorku, na polskim cmentarzu w Doylestown generała Władysława Andersa (1995), Tadeusza Kościuszki na Florydzie (2002) i Juliusza Tarnowskiego dla miasta Tarnobrzeg. Do tego należy także grupa epitafiów nagrobnych, z których większość znajduje się w Amerykańskiej Częstochowie w Doylestown. Nie koniec na tym, wszak jest Pityński także autorem kilkudziesięciu medali w tym dla SWAP-u czy Nowego Dziennika (wydanych z okazji 10. i 30. lecia gazety). 

Wymienione przeze mnie prace Pityńskiego to tylko najważniejsze w jego dorobku. Jego dzieła pokazywane były w kilkunastu krajach świata, głównie w Polsce i USA. O randze Pityńskiego artysty i człowieka niech świadczy lista wybranych nagród jakimi jest on uhonorowany: złoty i srebrny medal od Audubon Artists i Allied Artists of America, honorowe obywatelstwo miasta Baltimore, Perennial Wisdom medal od The Monuments Conservancy, Commendation z Nowego Jorku, Cultural Achievement Award-The American Council of Polish Culture, order Polonia Restituta od Rządu Polskiego na Uchodźctwie i order komandorski Rzeczypospolitej Polskiej.

Wśród wielu innych organizacji, do których należy Pityński, jednym z najważniejszym jest członkostwo nobilitowanego stowarzyszenia rzeźbiarzy National Sculpture Society w Nowym Jorku. NSS jest najstarszą organizacją rzeźbiarzy zajmujących się rzeźbą figuratywną i liczy sobie już 125 lat. W NSS Pityński (fellow member) jest także członkiem jury w konkurach organizowanych przez stowarzyszenie i przyznawaniu stypendiów. 

Pityński na co dzień pracuje w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture gdzie jest członkiem "Borard of Directors". Ta największa na świecie i najnowocześniejsza pracownia rzeźbiarska daje Pityńskiemu możliwości o jakich każdy rzeźbiarz może tylko marzyć. Nowoczesne technologie i materiały z którymi chętnie eksperymentuje. Rzeźba "Spirit of Freedom" wykonana jest z takiego właśnie eksperymentalnego materiału o tajemniczej nazwie "FGR-95". 

Jako artysta niezależny Pityński prowadzi niezwykle aktywne życie artystyczne co plasuje go w czołówce światowego rzeźbiarstwa. Jego dzieła z łatwością przemawiają do międzynarodowej publiczności. Pełne ekspresji naładowane symboliką pozwalają każdemu znaleźć coś dla siebie. To właśnie jest najważniejszą wartością dzieł Pityńskiego poświęconych polskiej historii a czytelnych dla każdego widza nawet niewiedzącego gdzie leży Polska.
W1998 r. Andrzej Pityński został członkiem Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP). Obecnie pełni funkcję komendanta Placówki 123 SWAP w Nowym Jorku.

Album pt. Andrzej Pityński. Rzeźba składający się z 7 działów rozpoczyna tekst o życiu i twórczości Pityńskiego pióra znanych historyków sztuki dr Ireny Grzesiuk-Olszewskiej i prof. Andrzeja K. Olszewskiego. Kolejne działy to Pomnikowa rzeźba monumentalna, Monumentalna rzeźba portretowa, Płaskorzeźba, Rzeźba kameralna, Medale i W przygotowaniu. Ostatni rozdział jest bardzo interesujący. Pityński. który ma w swoim dorobku poważne monumenty tak artystycznie jak i historycznie zabrał się za wykonanie "pomnika" słowiańskiego boga Światowida. Jest to bez wątpienia przedsięwzięcie odważne i niezmiernie ciekawe dające kompletną wolność interpretacyjną i pozwalającą autorowi na wyżycie swojej artystycznej wyobraźni.  Druga praca w przygotowaniu (już zrealizowana w lipcu 2008) to zamówiona przez szefa wydawnictwa Bosz Bogdana Szymanika rzeźba "Książka" która stanie w Lesku siedzibie wydawnictwa. Album Rzeźba to 144 strony pełne pięknych fotografii w większości autorstwa Roberta Baka absolwenta wydziału fotografii na NYU poza kilkunastoma różnych autorów i fotografii archiwalnych ze zbiorów rodziny artysty. Projektantem albumu jest prof. Władysław Pluta z krakowskiej ASP kumpel Pityńskiego z czasów studenckich.
Album ten pokazuje także, że Pityński jest abasadorem polskiej kultury i historii na cały świat.

Mieczysław "Mietko" Rudek
 

Powrót do archiwum wydarzeń