Nowojorskie obchody 65.
rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego
Obchody rozpoczęły się uroczystą
mszą św. w polskim kościele na Manhattanie pod wezwaniem św. Stanisława
Biskupa i Męczennika, odprawioną w intencji poległych i pomordowanych w
Powstaniu Warszawskim. We mszy św. uczestniczyli kombatanci Armii Krajowej
(Władysław Błoniarz, Aleksander Borys i inż. Wojciech Sosnowski) oraz grupa
weteranów z Okręgu 2. SWAP (m. in., Antoni Chrościelewski - komendant Okręgu
2., Jerzy Włodarczyk - wice komendant Okręgu 2., Kazimierz Rasiej - komendant
Placówki 21/201 w Nowym Jorku, Michał Lasek - komendant Placówki 36 SWAP
w Passaic, NJ; Marian Doda -wiece komendant Placówki 51 SWAP w Jersey City,
NJ; Anthony Domino - komendant Placówki 99 SWAP w Harrison, NJ), przedstawiciele
Kongresu Polonii Amerykańskiej - oddział Nowy Jork - z Frankiem Milewskim
na czele; oddział Ligi Morskiej ze sztandarami, harcerze ze Związku Harcerstwa
Polskiego oraz licznie zgromadzona miejscowa Polonia, która szczelnie wypełniła
kościół.
Po mszy św., kombatanci z
nowojorskiego Koła Armii Krajowej zaprosili wszystkich zgromadzonych na
tradycyjną kawę i ciasto do przykościelnej sali. W trakcie tego spotkania
zaproszono wszystkich jego uczestników do pobliskiego Domu Weterana na
otwarcie wystawy fotograficznej pt. Powstanie Warszawskie w reportażach
Jerzego Tomaszewskiego. Fatalna pogoda (ulewny deszcz) spowodowała,
że wiele osób zrezygnowało z tego zaproszenia.
Wbrew obawom organizatorów
wystawy o frekwencję, sala herbowa w Domu Weterana Polskiego na Manhattanie
wypełniła się sporą ilością zwiedzających tak, że trzeba było dostawiać
dodatkowe krzesła. Komendant Okręgu 2. SWAP kol. Antoni Chrościelewski
jako gospodarz Domu Weterana przywitał wszystkich gości i przedstawił panią
dr Dorotę Halicką - inicjatorkę oraz osobę, która przywiozła tę wystawę
z Warszawy do Nowego Jorku.
Dr Halicka w zwięzłych słowach
przedstawiła sylwetkę Jerzego Tomaszewskiego (autora prezentowanych fotografii),
który z ramienia Delegatury Rządu na Kraj był w czasie Powstania Warszawskiego
fotoreporterem i korespondentem wojennym. Dr Halicka podkreśliła, że prezentowanym
na wystawie fotogramom towarzyszą fragmenty z osobistego dziennika J. Tomaszewskiego,
który spisywał swoje wrażenia podczas toczących się walk. Dziennik ten,
nigdzie do tej pory nie był przez autora udostępniany. Wyjątek zrobił on
jedynie dla wystawy prezentowanej obecnie w Domu Weterana w Nowym Jorku.
Historyk z Warszawy p. Elżbieta
Berus jest autorem koncepcji merytorycznej i plastycznej wystawy.
Koszta jej wykonania pokrył polonijny filantrop z New Jersey p. Jan Kaczmarek,
właściciel piekarni "Polonia Bakery" w Passaic, NJ, słynącej ze znakomitego
chleba i innych wypieków.
Dr Dorota Halicka wspomniała,
że od lat jest urzeczona siłą i wymową fotografii Jerzego Tomaszewskiego,
i od dawna myślała o ich pokazaniu w Nowym Jorku. Szczęśliwa jest, że dzięki
życzliwości Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, udało się
wreszcie ten zamiar zrealizować. Wystąpienie dr Doroty Halickiej nagrodzone
zostało gorącymi oklaskami.
Po tym wprowadzeniu wyświetlony
został film dokumentalny pt. Warszawa walczy! zmontowany z powstańczych
kronik filmowych dopiero w 1992 roku. Reżyser tego filmu Stanisław Bagiński
w czasie Powstania Warszawskiego w 1944 r. był jednym z operatorów filmowych.
Film na wszystkich gościach przybyłych do Domu Weterana zrobił wielkie
wrażenie. Podkreślili to w swoich krótkich wypowiedziach komendant Okręgu
2. SWAP kol. Antoni Chrościelewski i konsul generalny RP w Nowym Jorku
Krzysztof Kasprzyk. Ten ostatni zwrócił uwagę, że Powstanie Warszawskie
było wielką bitwą o wolną i demokratyczną Polskę, a spory, czy Powstanie
należało rozpoczynać, czy też nie, będą trwały jeszcze bardzo długo i zapewne
nigdy nie zostaną rozstrzygnięte. Wystąpienie konsula generalnego Krzysztofa
Kasprzyka zostało bardzo dobrze przyjęte i nagrodzone również gorącymi
oklaskami.
Na zakończenie organizatorzy
zwrócili się do wszystkich zgromadzonych z prośbą, aby po obejrzeniu wystawy,
podzielili się swoimi wrażeniami, wpisując się do książki pamiątkowej.
Zostanie ona, po zakończeniu wystawy, ofiarowana sędziwemu już Jerzemu
Tomaszewskiemu, który ze względu na zaawansowany wiek, nie mógł przyjechać
na otwarcie wystawy do Nowego Jorku.
Opisywana wystawa czynna
będzie w Domu Weterana Polskiego w Nowym Jorku do końca października 2009
r.
Teofil Lachowicz
Powrót do archiwum
wydarzeń |