Pomnik Katyń 1940, znajdujący się na placu Exchange Place w Jersey City, NJ, od wielu lat jest miejscem, gdzie we wrześniu Polacy upamiętniają ważne historyczne daty. Rzeźba żołnierza zastygłego od śmiertelnego ciosu w plecy uderza wymową, przypominając o początku II wojny światowej oraz tragedii katyńskiej. Na tle panoramy Manhattanu, rozkładającej się amfiteatralnie po drugiej stronie rzeki Hudson, pomnik przywołuje również traumę wrześniowego ataku na World Trade Center.

Uroczystości w niedzielę, 13 września br., o godz. 14, otworzył Krzysztof Nowak, prezes Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, który ciepło przywitał licznie przybyłych w piękny dzień końca lata. Zgromadzenie, które zostało zorganizowane także przez Okręg 2. SWAP, Placówkę Nr 51 w Jersey City oraz Kongres Polonii Amerykańskiej, było okazją do wspólnego upamiętnienia polskich historycznych ran, i również do przemyśleń nad wartościami moralnymi w obecnym wielce niespokojnym świecie.

Do miłości w codziennym życiu i imperatywu pamięci o tych, którzy poświęcili swoje życie wartościom wyższym nawoływał ksiądz Rudolf Zubik. Dowodem pamięci o tragicznie odeszłych było złożenie wieńców i bukietów przez przedstawicieli: Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku; SWAP; Sybiraków; ZHP; Kongresu Polonii Amerykańskiej w New Jersey; Polskiej Szkoły Dokształcającej w Clark; Klubu Patriotycznego. Przy muzyce Chopina kwiaty w kolorze bieli i czerwieni spoczęły u stóp pomnika wykonanego przez Andrzeja Pityńskiego.

Pieśń "Rozszumiały się wierzby płaczące"- pięknie zaśpiewana przez panie chórzystki w kwiecistych ludowych spódnicach i panów chórzystów w eleganckiej bieli i czerni, pod dyrekcją Joanny Mieleszko z Manhattan School of Music - nastrajała do poważnej refleksji. Za wykonanie utworu z wysoką wrażliwością chór otrzymał duże brawa.

Wicekonsul RP w Nowym Jorku Mateusz Stąsiek poruszająco mówił o sowieckiej zbrodni katyńskiej 1940 r., o wywózkach Polaków na Syberię, oraz o tragedii smoleńskiej 2010 r.: "Te daty, jak stacje polskiej drogi krzyżowej, przechodzimy razem rokrocznie". W obliczu wielkich strat polskiego narodu, konsul podkreślił, obowiązek kształcenia się, by być człowiekiem oświeconym oraz obowiązek dbania o edukację przyszłych pokoleń. "Uczmy nasze dzieci, wtedy Polska nie zginie"- zakończył konsul, dziękując panu Krzysztofowi Nowakowi za wieloletnie zaangażowanie w przygotowywaniu uroczystości przy pomniku oraz wszystkim za przybycie.

Proklamację wydaną przez władze miasta Jersey City odczytał Krzysztof Nowak. W sposób obszerny opisywała ona tragedię zgotowaną Polakom przez sowieckie NKWD w lesie katyńskim. W 1952 r. Kongres amerykański potwierdził ludobójstwo dokonane przez Rosjan, jednak ani Polska jako naród, ani indywidualni Polacy do dziś nie otrzymali jakichkolwiek odszkodowań. Nowak podkreślił wagę tej proklamacji, bowiem polską historię należy w większym stopniu naświetlać światu.

Rezolutnym posunięciem ze strony organizatora było bardziej dogłębne przedstawienie faktów tragedii katyńskiej w języku angielskim, zwłaszcza że podczas uroczystości wielu spacerowiczów zatrzymywało się, by wsłuchać się w polskie dzieje i zrozumieć znaczenie uroczystego zgromadzenia.

Liczna grupa dzieci z Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Józefa Piłsudskiego w Jersey City zaprezentowała program ułożony przez dyrektor szkoły Bogusławę Huang.
"Na lekcjach historii odkrywamy dzieje Polski" - mówiły dzieci chórem. Najmłodsze trzymały małe hasła-transparenty, jak "Katyń", "Kozielsk", "Smoleńsk 2010". Najsilniejszą wymowę miały doniosłe słowa "Prawdy zabić nie można", zwłaszcza zestawione z niewinnymi twarzami, którym gorzkie historyczne prawdy są jeszcze nieznane.

Podczas benedykcji ks. Zubik zaprosił obecnych do wspólnego podziękowania Bogu za dary, a także za wyśmienitą pogodę tego popołudnia: niebo spowite fantazyjnymi białymi smugami. Wkrótce po tym jak chór Aria elegancko zamknął uroczystość pieśniami "God Bless America" i "Boże, coś Polskę", i tłum rozchodził się do domów, z nieba zaczęły spadać krople deszczu. Jakże trafnie, w odpowiednią porę!

O uczestnictwie w niedzielnej uroczystości entuzjastycznie wypowiadały się harcerki z drużyny "Trzy korony" ze szkoły im. Henryka Sienkiewicza na Brooklynie. "Uwielbiam uczyć się o mojej rodzimej kulturze" - mówiła Magdalena Kobeszko. "Jestem dumna z mojego kraju, gdy dowiaduję się o takich postaciach, jak Kazimierz Pułaski, Jan Paweł II, Tadeusz Kościuszko" - podkreślała Katarzyna Kobeszko. Zuzanna Grzybowska podzielała wypowiedzi koleżanek. Dziewczynki relacjonowały, że w drodze do Jersey City wiele osób pytało o pochodzenie ich harcerskich mundurków i prawiło im komplementy za okazały wygląd.

Harcerze z ośrodka ZHP w Clark, NJ, na pytanie, czy chętnie, czy pod lekkim przymusem co roku przyjeżdżają na wrześniową uroczystość, odpowiedzieli zgodnie: "Chętnie!", uroczo filuternie się uśmiechając. Chłopcy w harcerskich mundurkach solidnie prezentowali się stojąc w poczcie sztandarowym obok członków SWAP.

Anita Połczyńska-Zadrożna z Placówki Nr 21/201 w Nowym Jorku tak określiła swoją obecność: "Jestem córką Mirosława Połczyńskiego, który walczył w Powstaniu Warszawskim. Jestem tu, by oddać hołd wszystkim poległym". Ze wzruszeniem mówiła o uczuciach, jakie wyzwolił w niej apel poległych, który z należytą powagą został odczytany przez I wicekomendanta naczelnego SWAP Antoniego Domino. Odczytywanie listy Polaków poległych w walkach o Polskę brzmiało jak monumentalne bicie historycznego zegara.

Tekst i zdjęcia: Katarzyna Buczkowska
 

KLIKNIJ NA ZDJĘCIE, ABY UZYSKAĆ POWIĘKSZENIE

Dzieci z polskiej szkoły im. Józefa Piłsudskiego w Jersey City i prowadzący uroczystość Krzysztof Nowak.

Poczet sztandarowy członków SWAP.

Chór Aria pod dyrekcją Joanny Mieleszko zapewnił uroczystości dobrą muzyczną oprawę.

Uczestnicy pod pogodnym wrześniowym niebem.

Harcerki i harcerze z konsulem Mateuszem Stąśkiem i jego córeczką.

Wnikliwy przechodzień wczytuje się w tragiczne polskie dzieje.
 

Powrót do archiwum wydarzeń